Tarotkaart De Kluizenaar en de ‘Aleister Crowley’ van de Filosofen

Tarotkaart ‘De Kluizenaar’ of ‘De Heremiet’ was mijn ‘lievelingskaart’ toen ik jong was en voor het eerst begon met het leren van de Tarot. Ik stelde mij voor dat – als ik later oud was – ik in een superschattig klein huisje in het bos/op de hei/op een berg woonde en dat iedereen mij zou zien als een mooie oude en wijze vrouw. Ik zou alle mensen helpen en voorzien van (goed) advies.

Helaas ben ik met het verstrijken van de jaren meer veranderd in een Moerasheks en heb ik ook geen schattig huisje in de bergen. Maar hier gaat deze post niet over. Het gaat over Tarotkaart De Kluizenaar – of Heremiet en de vergelijking met de Griekse Filosoof Diogenes. Het is Antoine Court de Gebéllin die deze vergelijking maakt in zijn beschrijving van deze Tarotkaart (in zijn essay over de Tarot dat in deel 8 van zijn boek ‘Le Monde Primitif‘ verscheen). En het is super interessant!

Lees verder “Tarotkaart De Kluizenaar en de ‘Aleister Crowley’ van de Filosofen”

Filosofie, Tarot, Spiritualiteit en Christendom

De Tarot zit zo ingenieus in elkaar dat je elke spirituele, filosofische, occulte, psychologische of zelfs wetenschappelijke stroming erop kunt plotten. Het ligt er maar net aan waar jij de focus op legt. Wat je wilt zien, kun je zien in de Tarot. Dat zorgt ervoor dat je nooit uitgeleerd raakt en je je geest flink kan oprekken. Je verandert keer op keer van inzicht naar mate je meer kennis op doet. Op dit moment staat mijn neus wel heel erg naar de kant van het humanisme en de klassieke levenskunst waarin de eerdergenoemde haar oorsprong heeft. Maar ook alle hedendaagse spirituele en new age bewegingen vinden haar oorsprong bij de oude grieken (o.a. Plato) en dat geldt ook voor het christendom (de laatste heeft ook meer gemeen met de Tarot dan men op het eerste gezicht denkt, maar dat is weer een ander projectje).

Alhoewel er verschillen zijn in standpunten, hebben alle klassieke levenskunst stromingen met elkaar (en naar mijn mening ook met de Tarot) gemeen dat de nadruk ligt op autonomie, autarkie, zelfbeheersing en de “zorg voor jezelf” als mens als belangrijkste goed gezien werden.

Plato heeft een grote invloed gehad op bijna alle vormen van westerse spiritualiteit (inclusief occultisme, christendom);  Het bestaan van een transcendente, bovennatuurlijke wereld en het in staat zijn je los te maken van je lichaam en samen te smelten met de “ziel” heeft natuurlijk een aantrekkingskracht op veel mensen gehad (en dit is eigenlijk nooit veranderd). Het christendom heeft vanaf de 3e eeuw na Christus veel elementen van de klassieke filosofie ingelijfd (vooral die van Plato en de Stoa) maar zijn vervolgens een totaal andere weg ingeslagen. Het doel van het christendom was om mensen ertoe te brengen dat ze zich zo gedragen dat ze op god lijken (leven naar god’s wil) en zo hun ziel kunnen verenigen met god. Om dit te kunnen realiseren zijn de aanbevelingen van de klassieke filosofen zo verdraaid dat ze tegengesteld werden aan wat de oude denkers probeerden over te brengen.

Zo veranderde het “zorgen voor jezelf” in een gewetensonderzoek waarbij je jezelf moest straffen voor je fouten en moest leren nederig te zijn. Liefde voor jezelf werd op die manier een taboe (alleen god kon jou immers vergeven). Het sober proberen te leven – zodat je jezelf niet kwijt zou raken – veranderde in lichamelijke onthouding en het uitdoven van hartstocht. Als klap op de vuurpijl introduceerde het christendom een nieuw element, namelijk het afstand nemen van de eigen wil. Om nederig te worden moest je leren om niks te willen en de zorg voor jezelf uit handen te geven (aan een pastoor of priester). Daarmee werd autonomie en autarkie ook de das om gedaan en werd het christendom een levenskunst van zelfverloochening.

Naast het christendom pleitten ook Plato en Aristoteles voor een “spiritueel” leven. Hoe kan het dat alle ideeën van de klassieke filosofen zo lang naar de achtergrond zijn verdrongen terwijl het christendom tot op de dag van vandaag miljoenen mensen kan bekeren?

Volgens Luc Ferry komt dit omdat het christendom erin is geslaagd het vage ongrijpbare begrip “logos” voor te stellen als een persoon (god de vader, onze lieve heer)  die aandacht voor je heeft en van je houdt zoals een vader van zijn kind houdt. Deze vader houdt van al zijn kinderen evenveel, dus iedereen is gelijk. Verder was het eeuwige leven (het opstaan uit de dood of zitten aan de troon van god) dat door de christenen werd beloofd ook aantrekkelijk; Veel mensen verkiezen onsterfelijkheid boven bijvoorbeeld het samensmelten met de kosmos (en poef! Weg!) van de Stoa.


Ken U Zelve

Ken u zelve is een beroemde kreet die we associëren met de Oude Grieken (het Orakel van Delphi en Socrates). Socrates spoorde zijn tijdgenoten aan op zoek te gaan naar waarden en principes die voor henzelf belangrijk waren (in plaats van volgens een dogma of religie te leven). Dit liep niet zo goed af voor Socrates…

Zoals met alles zijn er heel veel verschillende manieren om Ken u zelve te interpreteren. Veel filosofische, spirituele en religieuze stromingen zijn er mee aan de haal gegaan.

Lees verder “Ken U Zelve”

Epicurus: Geniet, maar drink met mate

Epicurus is de grondlegger van het Hedonisme. De Christenen (het zal ook eens niet) hebben bijna al zijn werk vernietigd. Gelukkig zijn er wat brieven en uitspraken bewaard gebleven en is zijn filosofie niet verloren gegaan. Het lijkt er wel op dat de Christenen er ook voor hebben gezorgd dat de meeste mensen deze niet leren te begrijpen zoals ze is bedoeld. Ik dacht eerlijk gezegd ook altijd dat Hedonisme inhield dat je alles deed waar je zin in had en dat je geen maat hoefde te houden: een bandeloos leven leiden van het ene naar het andere genot.  Maar nu kwam ik erachter dat het wel wat genuanceerder in elkaar steekt….

Lees verder “Epicurus: Geniet, maar drink met mate”

Zeno: Van het concert des levens krijgt niemand een program

Zeno was de grondlegger van de Stoïcijnse leer. De Stoïcijnen zijn “beroemd” geworden omdat ze in staat zijn onder de meest hachelijke omstandigheden kalm en onverstoorbaar te blijven. Ze zijn de geschiedenis ingegaan als saaie, emotieloze, passieloze mensen waar “niks in zit”. Maar hoe anders is het beeld dat je krijgt als je je verdiept in de levenskunst van de Stoa!

Lees verder “Zeno: Van het concert des levens krijgt niemand een program”

Aristoteles: De Waarheid ligt in het midden

Ik had een keer een consult waarbij de cliënte al na een aantal zinnen aangaf dat ze het heel vervelend vond dat ik het woord “maar” zo vaak gebruikte. “Maar” vond ze een ontzettend negatief woord. Het deed volgens haar alles teniet wat je ervoor hebt gezegd. Het was heel erg ongemakkelijk, ik merkte namelijk dat ik onmogelijk een consult kon geven waarin het woord “maar” niet voorkomt en het werd dus een heel raar hakkelend verhaal.

Achteraf ging ik hier natuurlijk over nadenken. Want ik had dit wel eerder gehoord in een communicatie cursus; Dat je het woord “maar” vaker moet vervangen door bijvoorbeeld “en”. Vooral als je minder leuk nieuws hebt: je zegt dan eerst iets leuks waarna je geen “maar” zegt maar “en”.

Ik vond het toen al een beetje raar, theoretisch zou je dan iets zeggen als: “Deze nieuwe jurk staat je erg mooi en je lijkt er dik in” (in plaats van: “Die Jurk is echt heel mooi maar je kunt beter een maatje groter nemen”). Ergens snapte ik het punt wel, mensen die altijd “maar” zeggen komen vaak over als zeurpieten die excuses zoeken.

Lees verder “Aristoteles: De Waarheid ligt in het midden”

Plato: Stijg op naar het goede!

Plato was een leerling van Socrates. Plato had zijn mentor wel hoog zitten, maar vond dat die een beetje te “vaag” bleef en het teveel aan de mensen zelf overliet om te bepalen wat “goed” was. Plato wilde “het goede” als vaste waarheid precies beschrijven en vastleggen. Hij greep daardoor meer naar theorie (o.a. de wiskunde van Pythagoras) in plaats van dat hij daadwerkelijk keek wat er in de wereld om hem heen gebeurde.

Lees verder “Plato: Stijg op naar het goede!”

Ken Jezelf (en leef ernaar)

“Ken jezelf” is de belangrijkste boodschap van Socrates. “Ken jezelf” betekende voor Socrates dat je beseft dat je een mens bent en geen god. Maar je kunt wel je best doen een “goed” leven te leiden. “Goed leven” betekent niet dat je volgens een dogma of religie leeft; Wat goed voor de 1 is, is niet ook meteen goed voor de ander. Je moet zelf op zoek gaan en erachter komen wat voor jou de belangrijkste waarden en principes zijn en daarnaar proberen te leven.. Het is niet mogelijk om klakkeloos de kennis van iemand anders overnemen, maar je kunt wel hulp krijgen van iemand anders die jou “dwingt” na te denken over jezelf en wat belangrijk voor jou is. Het is een soort morele educatie via zelf bezinning.

Lees verder “Ken Jezelf (en leef ernaar)”

Tarot en de klassieke filosofie

Tijdens het schrijven van mijn scriptie voor de Tarot Masters opleiding verdiepte ik mij weer eens in de klassieke filosofie. Ik had namelijk besloten dat ik de oorsprong van de wijsheid in de Tarot zou vinden. Hiervoor was ik teruggegaan naar de tijd van het ontstaan van het eerste echte Tarot Deck : De vroege Renaissance (1423). Een belangrijk kenmerk van de Renaissance was dat men op allerlei gebieden terug ging grijpen naar de klassieke Romeinse en Griekse filosofen.

Lees verder “Tarot en de klassieke filosofie”