Epicurus is de grondlegger van het Hedonisme. De Christenen (het zal ook eens niet) hebben bijna al zijn werk vernietigd. Gelukkig zijn er wat brieven en uitspraken bewaard gebleven en is zijn filosofie niet verloren gegaan. Het lijkt er wel op dat de Christenen er ook voor hebben gezorgd dat de meeste mensen deze niet leren te begrijpen zoals ze is bedoeld. Ik dacht eerlijk gezegd ook altijd dat Hedonisme inhield dat je alles deed waar je zin in had en dat je geen maat hoefde te houden: een bandeloos leven leiden van het ene naar het andere genot. Maar nu kwam ik erachter dat het wel wat genuanceerder in elkaar steekt….
Het gaat namelijk om verstandig genieten en je hoofd (verstand) speelt hierin een belangrijke rol. Volgens Epicurus kun je gelukkig worden door nuchter te denken en je niet gek te laten maken.
De leerlingen van Epicurus waren eigenlijk een beetje de hippies van de derde eeuw voor Christus. Iedereen was welkom in de school, (ook vrouwen, kinderen en slaven) en het was dus meer een soort “commune”. Politiek was een no go en men was niet geïnteresseerd in maatschappelijke status of het voldoen aan maatschappelijke standaarden. Men leefde in hun eigen flower power bubbel in harmonie met de natuur.
Ook Epicurus nam – net zoals Aristoteles – een “aards” standpunt in; Alleen had hij niet een duidelijk omschreven “doel”. Volgens Epicurus is de natuur de maat der dingen en om te weten wat wel of niet goed is moet je naar je eigen lichaam luisteren. Pijn en lust zijn de twee zaken die je met je zintuigen kunt waarnemen en die je kunt gebruiken om een goede beslissing te maken: je doet dingen om pijn te vermijden en / of genot te voelen. De natuur heeft dit zo geregeld zodat je op deze manier altijd kiest voor wat het beste voor je is.
Maar, zo makkelijk kom je er dan toch ook niet mee weg. Ook al is geen enkel genot op zichzelf “slecht”, er moeten toch afwegingen worden gemaakt of het “het wel waard” is. Je maakt dus in je hoofd een lijstje met voors en tegens om ervoor te zorgen dat je niet al teveel in de problemen komt. Dit doe je door met je verstand te analyseren wat voor type verlangen je wilt vervullen.
Er zijn volgens Epicurus 3 soorten verlangens:
- Verlangens die natuurlijk EN noodzakelijk zijn (eten, slapen)
- Verlangens die natuurlijk zijn maar NIET noodzakelijk (lekker eten, seks)
- Verlangens die niet natuurlijk zijn en ook niet noodzakelijk (drugs, alcohol)
De richtlijn is dat je alle natuurlijke en noodzakelijke verlangens vervuld, de natuurlijke niet noodzakelijke verlangens met mate vervult en de niet natuurlijke en niet noodzakelijke verlangens onderdrukt.
Ook Epicurus geeft tips & tricks om “het goede leven” te leiden:
- Vrees de goden niet
- Wees niet bang voor de dood
- Het “goede” is makkelijk te verkrijgen
- Het “slechte” is makkelijk te verdragen
Deze filosofie vond ik wel heel moeilijk om voor te stellen in Tarot kaarten Als eerste moest ik denken aan De Duivel van Aleister Crowley; Voornamelijk door de kant van de kaart waarin wordt gehint om het leven (en jezelf!) niet zo heel serieus te nemen zodat je kunt genieten van de goede dingen.
Wanneer je altijd maar bang bent voor de dood of voor straf van de goden dan gaat dat natuurlijk niet. Ook de angst voor de “slechte” dingen die gebeuren in je leven is onnodig, wanneer je erop vertrouwt dat je er mee om kan gaan mocht je iets naars overkomen. Het heeft geen zin om je al zorgen te maken om dingen die nog niet eens gebeurd zijn. (je gaat de brug wel over als je ervoor staat). Maar natuurlijk ook de Duivel in Waite waaraan vaak de associatie met genotmiddelen (en de afhankelijkheid daarvan) wordt gekoppeld.
Het “Geen Zorgen Voor De Dag Van Morgen” is een beetje de kant van Het Rad van Fortuin die aangeeft dat het altijd maar veilig in het midden blijven zitten niet ideaal is en dat je zeker wel eens een risicootje mag nemen. “Het slechte is makkelijk te verdragen” zou De Gehangene kunnen uitbeelden: wat is het ergste dat er kan gebeuren? Je hangt dan even op je kop daar kom je ook wel doorheen. En misschien zelfs wel met allerlei nieuwe inzichten!.
“Genieten” kaarten zitten er genoeg in de Tarot. Alhoewel…. Ik kon er maar 12 bedenken (dat is slechts 15%)….
Het verstandige lijstjes maken in je hoofd zijn natuurlijk de 2-kaarten. Of misschien wel de Matigheid letterlijk genomen?
God en de Dood
Volgens Epicurus waren er 2 dingen die de mens ongelukkig maakten: angst voor de goden en angst voor de dood.
Of Epicurus echt atheïst was, is moeilijk te bepalen. Hij wilde de angst voor de goden in elk geval bij de mensen wegnemen door te stellen dat de Goden zich niet bezig hielden met de wereld en de aardse beslommeringen van de mens.
Onze wereld bestaat volgens Epicurus uit een oneindig aantal andere werelden en een oneindig aantal atomen. Alles ontstaat en vergaat, zo ook ons lichaam, pijn, lijden en genot. Het had daarom geen zin om bang te zijn voor de dood. Immers “Wanneer jij er bent, is de dood er niet. En als de dood er is, ben jij er niet meer”
Dat van die lijstjes heb ik wel meegekregen uit de opvoeding (vooral de tegens). Van het hedonisme zeker nog genoeg te leren ;0)
Genieten zonder angst, pluk de dag voor iedereen!
Ja in de eighties vierde het hedonisme hoogtij en had het een negatieve klank. Maar alles is anders als je nuances aanbrengt. Die ouwe filosofen waren nog niet zo gek als ze eruit zagen 😉