“Verwacht niet dat je de waarheid van anderen hoort, noch ziet, of in boeken leest. Zoek de waarheid in jezelf, niet zonder jezelf”
Pjotr Demjanovitsj Oespenski
Aan het begin van de cursus “Tarot & Jung” doe ik altijd een oefening waarbij de studenten één of meerdere tarotkaarten kiezen die ze ‘vervelend’, ‘moeilijk’, of ‘onsympathiek’ vinden. Alhoewel het natuurlijk per persoon verschilt, staat de Hogepriester steevast in de top 3 van onsympathieke kaarten (vaak samen met IV De Keizer en XII De Dood). Wanneer je dit op Jungiaanse wijze benadert, zou de verklaring kunnen zijn dat die antipathie niet van ons zelf is, maar van onze voorouders. Ze is in het collectief onbewuste terecht gekomen en dat is de reden dat wij erop een negatieve manier ‘op aanslaan’.
Zo is de Dood natuurlijk iets dat al teruggaat tot de oermens, een instinctief gevoel dat we het moeten vermijden en dat het gevaarlijk en eng is. De Duivel en de Hogepriester zijn kaarten die we over het algemeen minder sympathiek vinden doordat we meer dan 2000 jaar kerkgeschiedenis achter de rug hebben waarin we als collectief bang zijn gemaakt voor de Duivel. De Hogepriester doet ons denken aan de (Christelijke) geestelijken die veel macht hadden en ons in het gareel wilden laten lopen d.m.v. preken over hel en verdoemenis. Dogma’s, misbruik, mishandeling, straf, inquisitie… dit dragen wij – in het Westen in elk geval – allemaal mee in onze rugzak in het vakje ‘onbewust’. De behandeling die veel van onze voorouders hebben gekregen – met name vrouwen – is niet mooi! Ze zijn op zijn minst ernstig beperkt in hun vrijheid en ontwikkeling.
Tarotkaart V “De Hogepriester” of “Hierofant” wordt dan ook vaak geassocieerd met dogma, het opdringen van (religieuze) denkbeelden, verplichting tot conformeren aan de normen en waarden van een groep, onderdrukking en intolerantie. In de ‘moderne’ tarotliteratuur wordt de kaart op mondain niveau vaak gekoppeld aan steekwoorden als ‘Communicatie’, ‘Leren’, ‘Uitspreken wat je wilt’ en ‘onderwijzen’. Ik kon toen ik begon met Tarot niet veel met deze betekenissen in een legging en vond de Hogepriester ook ‘vervelend’, ‘onsympathiek’ en ‘moeilijk’ om te duiden. En nog voordat ik mij op de Tarotstudie had gestort had ik zelf al een eigen ’theorie’ over de Hogepriester bedacht;
Ik stelde mij voor dat deze kaart was bedoeld om juist kritisch te kijken naar je normen, waarden en religieuze of spirituele denkbeelden: Zijn deze echt van jou? Is wat je hebt meegekregen vanuit je opvoeding iets waar je nog achterstaat? Zijn de leraren en mentoren om je heen nog wel zo relevant? De vraag die ik dan ook stelde als de kaart opdook was: “Wat is heilig voor JOU?”. Later leerde ik dat er al velen zijn geweest die de kaart op deze manier hebben geïnterpreteerd en dus leek het mij leuk om hier enkele voorbeelden te delen zodat het beeld dat bij de kaart hoort ook voor meer mensen op een andere, wat meer positievere wijze in hun bewuste wordt geïntegreerd 😉
Arthur Edward Waite
De associatie met dogma en religie als instituut komt dus vanuit ons collectief onbewuste, maar ook een beetje van Waite. Hij stelt nadrukkelijk dat de Hogepriester in de Tarot niks te maken heeft met filosofie, intuïtie of inspiratie. Volgens Waite is de Hogepriester ook niet ‘religie’ zelf, maar staat hij wel voor de manier waarop religie in de buitenwereld wordt uitgedrukt.
“Hij is de heersende macht van de externe religie, zoals de Hogepriesteres het heersende genius is van de esoterische, teruggetrokken macht… Hij is niet, zoals men denkt, filosofie – behalve voor de theologie; hij is niet inspiratie; en hij is geen religie, hoewel hij wel een uiting daarvan is…….. Hij is zeker niet de Prins van de occulte doctrine, zoals een andere auteur heeft gesuggereerd”
Waite in “Pictorial Key to the Tarot” (1911)
Waite was in zijn werk ‘voor het gewone volk’ best kortaf en weidde nooit uit over de grondslag waarop zijn stellingen gebaseerd waren. Ook is bekend dat hij zich nooit helemaal los heeft kunnen maken van het Christelijke gedachtengoed waarmee hij was opgevoed. Ik moet ter verdediging van Waite wel noemen dat hij in zijn correspondentie met ‘ingewijden’ (zoals leden van de Golden Dawn of concullega’s van andere genootschappen ) zijn interpretaties wel sterker onderbouwde en dat hij erg veel kennis had van bijna alle esoterische pijlers van de Tarot. Desalniettemin zijn er veel schrijvers, tarotisten en occultisten het niet eens met Waite.
P.D. Oespensky
Persoonlijk vind ik het boek “The Symbolism of the Tarot” van Pjotr Demjanovitsj Oespenski (1878 – 1947) één van de mooiste werken over Tarot. Zie hier wat Oespensky over de Hogepriester schreef:
Ik zag de grote Meester in de Tempel. Hij zat op een gouden troon op een paars platform en hij droeg het gewaad van een hogepriester met een gouden tiara. Hij hield een gouden achtpuntig kruis vast en aan zijn voeten lagen twee gekruiste sleutels. Twee ingewijden bogen zich voor hem en tot hen sprak hij:–
“Zoek het Pad, zoek niet naar verworvenheid, Zoek naar het Pad in jezelf.
“Verwacht niet dat je de waarheid van anderen hoort, noch ziet, of in boeken leest. Zoek de waarheid in jezelf, niet zonder jezelf.
“Streef alleen naar het onmogelijke en ontoegankelijke. Verwacht alleen dat wat niet zal zijn.
“Hoop niet op Mij,– zoek Mij niet,– geloof niet dat Ik buiten jezelf sta.
“Bouw in je ziel een linkse toren waardoor je naar de Hemel kunt opstijgen. Geloof niet in externe wonderen, verwacht wonderen alleen in jezelf. Pas op voor het geloven in een mysterie van de aarde, in een mysterie dat door mensen wordt bewaakt; want schatkisten die bewaakt moeten worden, zijn leeg. Zoek niet naar een mysterie dat door mannen verborgen kan worden gehouden. Zoek het Mysterie in jezelf.
“Vermijd vooral die torens die zijn gebouwd om de mysteries te bewaren en om een klim naar de hemel te maken via stenen trappen. En vergeet niet dat zodra mannen zo’n toren bouwen, ze beginnen te twisten over de top.
“Het Pad is in jezelf, en waarheid is in jezelf en mysterie is in jezelf.”
Belline
Marcel Forget – bekend onder de naam Marcel Belline – publiceerde zijn Grand Tarot de Belline in 1966. Naar men zegt, had hij de prototype tarotkaarten gevonden die meer dan 100 jaar eerder waren ontworpen door Mage Edmond. Dit is één van mijn favoriete decks omdat het lijkt omdat er met de hand op de kaarten zijn geschreven en er allerlei aanwijzingen op gekrabbeld staan (op mijn deck staan toevallig ook nog dingen die de vorige eigenaar erop heeft gekrabbeld, dat kan natuurlijk makkelijk en valt bijna niet op)
Belline noemt de Hogepriester “de meester van de Arcana” met als belangrijkste steekwoord ‘Inspiratie’; Overige steekwoorden zijn voyage (reis), Paresse (dat letterlijk ‘luiheid’ betekent maar hier meer in de context van ‘niet handelen’ moet worden gezien), Filosofie en Repos (antwoord). De tekst onderaan de kaart luidt:
“Je toekomst staat onder invloed van een goede of een slechte geest. Retraite in stilte en eenzaamheid ; een innerlijke stem zal tot je spreken: laat je geweten antwoorden“
Helemaal onderaan staat nog het woordje ‘Terre’ (aarde) op z’n kop. De vorige eigenaar van dit Tarot deck had hier ‘lagere instincten’ bijgeschreven maar ik denk niet dat dit klopt..
Aarde is het element van het astrologische teken dat door de meeste Tarotisten toegekend wordt aan deze kaart, namelijk Stier. De Hogepriester is de verbinding tussen het aardse, materiele en het hogere, spirituele. De Stier wordt toegekend aan de nek, die het hoofd met het lichaam verbindt. Het gaat bij deze kaart niet zo zeer om spreken, maar om luisteren. Luisteren naar een innerlijke stem, ook wel intuïtie genaamd.
Paul Foster Case
Paul Foster Case kent ook ‘intuitie’ toe aan de Hogepriester:
“Psychologisch vertegenwoordigt de Hierofant intuïtie, welke volgt op ‘rede’ en die daarop aanvult. Intuïtie is een onbewuste reactie op de rede, waarbij door middel van wetten van associatie die onder het bewuste niveau werken, relaties worden gelegd tussen gedachten, die verder gaan dan de resultaten die door de rede worden bereikt. Meestal worden deze waargenomen door innerlijk horen. Het moet worden opgemerkt, dat Intuïtie letterlijk innerlijk onderwijs betekent”
Veel mensen kennen intuïtie toe aan de Hogepriesteres, maar het is meer zo dat de ‘krachten’ van de Hogepriesteres (waaronder één van hen herinnering is) worden aangevuld door de Hogepriester en dat de vereniging van de twee zorgt voor het vermogen de innerlijke stem te horen. De verbinding (tussen geest en lichaam, bewust en onbewust) wordt ook door Paul Foster Case genoemd. Hij kent de Hebreeuwse letter VaV (WaW) toe aan de Hogepriester, wat letterlijk ‘haak’ of ‘nagel’ betekent. Een haakje verbindt dingen met elkaar en aan een haakje kun je ook iets ophangen. Met een nagel kun je dingen aan elkaar nagelen. De letter VaV is in het Hebreeuws letterlijk het woordje ‘en’ waarmee je woorden en ideeën verbindt als je spreekt. Het is deze letter die op de kroon van de Hogepriester uit het deck van Waite staat (en niet de W van Waite zoals sommigen denken); Alhoewel Paul Foster Case het vaak eens is met Waite, is hij dat niet in het geval van de Hogepriester:
We zijn het niet eens met Dr. Waite dat de Hierofant de heersende macht is van externe religie, exoterisch-orthodoxe doctrine en de uiterlijke kant van het leven dat tot de doctrine leidt. Integendeel, hij is de pontifex, de ‘bruggenbouwer’ die een verbindende schakel vormt tussen uiterlijke ervaring en innerlijke verlichting.
Er is nog veel meer te vertellen over de Hogepriester. Maar voor nu hoop ik dat dit blogstukje ervoor zorgt dat mensen een beter gevoel krijgen bij deze Tarotkaart en er meer mee kunnen doen in een legging. Zo kan de Hogepriester letterlijk 2 andere kaarten met elkaar verbinden. Iemand kan als persoon een bruggenbouwer zijn. Iets of iemand kan jou inspiratie geven om de stem van je innerlijke wijsheid proberen te horen. De Hogepriester nodigt uit om gebruik te maken van je kennis, ervaring EN je innerlijke kompas om te beoordelen of jij je wilt conformeren aan de gevestigde normen. Maar vooral om zelf te uit te vinden wat voor jou ‘heilig’ is en wat ‘klopt’ – in zowel de ideale wereld als in de echte wereld. En dan ben je klaar om keuzen te maken met je hoofd en je hart (maar dat is de volgende kaart).