De Golden Dawn kende de Magiër toe aan de planeet Mercurius. Zoals we al hadden gezien bij “Chaos, Uranus & de Dwaas” is het traditie om planeten de naam te geven van Romeinse Goden. De Griekse evenknie van Mercurius is Hermes. Het is leuk om in de Griekse Mythologie te duiken om zelf te zien wat de reden is dat juist Hermes is gekozen voor Tarotkaart I “De Magiër”. Dus hier – in het kort – het mythologische verhaal van Hermes.
Hermes was – zoals bijna iedereen – de zoon van Zeus. Zijn moeder was de dochter van Atlas: Maia. Hermes had uiteraard ontelbare broers en zussen maar één van hen was zijn oudere broer Apollo, die op de berg Olympus woonde en zich o.a. bezig hield met muziek, poezie, boogschieten en genezen.
Als baby was Hermes een echt wonderkind! Toen hij nog maar net geboren was, had hij al een uitvinding gedaan: de Lier (een soort klein harpje). Hij heeft deze harp gemaakt van het schild van een schildpad (die hij net gedood had) en de ingewanden van schapen (die hij ook doodde).
Nog dezelfde dag klom hij uit zijn kribje om erop uit te gaan. Hij zag onderweg een kudde koeien die werden geweid door een herder. De koeien waren van zijn oudere broer Apollo maar Hermes besloot ze te stelen. Hermes deed dit heel slim: hij maakte van boomschors een paar sandalen zodat hij niet verraden zou worden door zijn voetafdrukken. Ook liet hij de koeien achteruit lopen zodat het net leek alsof ze de andere kant op waren gegaan. Hij liet de herder beloven niks te vertellen tegen Apollo. Hermes doodde vervolgens twee van de koeien en ook deze sporen wiste hij zorgvuldig uit. Hij glipte stiekem zijn huis binnen en ging weer in zijn kribje liggen.
Ondertussen zocht Apollo overal naar zijn koeien. Aangezien hij een God was, kreeg hij een visioen waar hij moest zijn: in de grot waar het kribje van Hermes stond. Hij ging erheen en ondervroeg Hermes, die de onschuld zelf speelde. Hermes verklaarde dat hij nog maar een baby was en niks kon! Hij had nog niet eens geleerd wat een koe was! Apollo liet zich niet voor de gek houden en hield vol dat Hermes de koeien had gestolen. Uiteindelijk greep vader Zeus in – die wel een zwak had voor de grappige, slimme baby – en dwong Hermes de koeien terug te geven.
Apollo merkte dat er twee koeien misten maar Hermes wist zichzelf eruit te praten: hij zei tegen Apollo dat hij als presentje voor de 12 Goden van de berg Olympus pakketjes vlees had gemaakt. Echter, in die tijd woonden er nog maar 11 Goden op de berg. Toen Apollo vervolgens vroeg wie dan de 12e God was, zei Hermes: ‘Ikke natuurlijk!”
Terwijl Apollo weer weg wilde gaan met zijn koeien, speelde Hermes op zijn lier. Apollo was natuurlijk erg geïnteresseerd in dit nieuwe instrument en hij vroeg of Hermes niet wilde ruilen: de Lier tegen de koeien. Dit wilde Hermes wel. Onmiddellijk vond hij een nieuw instrument uit: een soort rietfuitje. Ook hiervan was Apollo onder de indruk en Hermes startte natuurlijk gelijk weer een onderhandeling: Apollo kon ook de rietfluit krijgen in ruil voor zijn gouden herauten staf, een eigen ‘taak’ (beschermheer worden van herders en schapenhoeders) en de kunst om te divineren en de toekomst te voorspellen.
Maar het verhaal is nog niet afgelopen; Want hij moest toch ook nog bij zijn vader Zeus op het matje komen. Hermes was wijs genoeg om aan zijn vader te beloven dat hij nooit meer zou liegen of bedriegen (niet de hele waarheid vertellen is niet hetzelfde volgens Hermes). Zijn vader schonk hem in ruil daarvoor een paar prachtige gouden sandalen en een helm (allebei met vleugels).
Ook mocht Hermes nog meer taken uitvoeren, zoals beschermheer worden van reizigers en kooplieden, maar ook van het dievengilde! Hij zou ook belangrijke onderhandelingen moeten gaan voeren als er oorlog uitbrak tussen de Goden. Maar de allerbelangrijkste functie die hij toebedeeld kreeg, was dat hij boodschapper mocht zijn van de Goden.
Hij vergezelde Zeus op al zijn belangrijke reizen en kreeg ook de eer om de God van de onderwereld (Hades) te helpen met het begeleiden van zielen naar het dodenrijk. Hermes was de enige God die vrijelijk kon bewegen tussen de onder- en bovenwereld.
Alhoewel Hermes meestal wordt afgebeeld met zijn sandalen en helm, zien we hem ook wel eens als een herder met een ram, schaap of kalf over zijn schouders. Dit verwijst naar zijn rol als patron van de herders maar dit was soms ook zijn ‘vermomming’ als hij in zijn eentje de ‘gewone’ mensen bezocht. Dit beeld gebruiken de christenen ook voor hun ‘boodschapper’ van God (Jezus als herder).
De Caduceus en de Esculaap
De Herautenstaf die Hermes ontving als symbool voor zijn ‘boodschappers’ functie, wordt vaak ten onrechte geassocieerd met geneeskunst. Het zijn echter 2 verschillende staffen: de Esculaap bestaat uit een enkele staf waaromheen zich een slang kronkelt. Dit is de staf van de God van de geneeskunst en astrologie, Asclepius. De Staf van Hermes bestaat uit een kortere staf met twee slangen waarboven zich een Leeuwkop en vleugels bevinden. In de RWS Tarot zien we deze Caduceus terug op de Tarot kaart Bekers Twee; In sommige Tarotdecks heeft de Magier in plaats van de lingam de Caduceus staf in zijn hand.
Het verhaal gaat dat Hermes niet altijd alleen maar braaf aan de zijde van Zeus een bezoek bracht aan gewone stervelingen. Hij ging zelf ook stiekem op pad en vermomde zich dan. Hij hielp verdwaalde reizigers, dat was zijn lievelingsbezigheid. Maar hij kon ook willekeurige mensen aanraken met zijn staf en dan vielen ze in slaap. Hij kon ze ook weer wakker maken door de aanraking met zijn Caduceus; Dit staat symbool voor spiritueel ontwaken.
Wat is het verband tussen de staf van Hermes en de betekenis van bekers twee? Ook hier zijn mythologische verhalen het antwoord. Deze gaan namelijk terug naar het ontstaan van de Caduceus staf; Daarvan zijn verschillende versies (uiteraard, anders zou het al te makkelijk zijn 😉). Laten we één van de versies hier kort bespreken;
Tiresias was de zoon van een bediende van de Godin Athene. Op een dag kwam hij in de bergen twee copulerende slangen tegen. Hij walgde van deze aanblik en sloeg de vrouwtjesslang dood. De Godin Hera keurde af wat Tiresias had gedaan en voor straf veranderde ze hem in een vrouw. Tiresias leefde 7 jaar als vrouw toen hij in dezelfde situatie terecht kwam: hij kwam twee copulerende slangen tegen. Volgens de ene versie doodde hij dit keer het mannetje, waardoor de ‘vloek’ werd opgeheven. Volgens een andere versie liet hij ze juist met rust, waardoor Hera de straf terugdraaide.
In elk geval was Tiresias weer een man. Maar nu werd hij betrokken bij een ruzie tussen Zeus en Hera die een discussie waren begonnen over wie er meer seksueel genot kon ervaren (mannen of vrouwen). Hierop besloten ze Tiresias te vragen zijn mening te geven omdat hij immers een tijd lang een vrouw was geweest. Tiresias antwoordde dat dit de vrouw is. Om onbekende reden werd Hera hier erg boos over en maakte Tiresias blind. Hierop reageerde Zeus door Teresias de gave van helderziendheid te geven. En zo werd Teresias een beroemde ziener en toekomstvoorspeller in het rijk van de Goden. Apollo erfde zijn staf en gaf hem vervolgens door aan Hermes.
Asclepius met zijn medische staf Hermes met Cadeceus Staf
Kelken 2 RWS deck De Magiër uit het deck van Manley Hall (1929)
Sommigen beweren dat Hermes en Mercurius echt twee verschillende goden waren, anderen alleen dat de nadruk bij de Romeinen iets anders lag dan bij de Grieken.
Verbanden in de Tarot
In het verhaal van Hermes zien we natuurlijk de symboliek van de kaart(en) al gelijk. Maar hier nog even een samenvatting:
- De Magiër als ‘uitvinder’: hij heeft veel potentie en vele talenten. Net zoals Hermes dingen uitvond en slim en vindingrijk was
- De Magiër als trickster of grappenmaker: Hermes was niet bang voor de Goden die machtiger waren dan hij. Hij nam een loopje met ze, bijvoorbeeld als hij zichzelf de twaalfde God noemt
- De Magiër als ‘dief’ en oplichter: alhoewel hij niet meer keihard loog en niet meer stal, nam hij de waarheid ook niet heel serieus. De balletje – balletje man op de braderie bijvoorbeeld. Ook deed hij dingen stiekem, al was het wel met goede bedoelingen
- De Magiër als boodschapper van de Goden: zo boven, zo beneden hoort bij de Magiër. Hermes was de enige God die vrij kon bewegen tussen de onderwereld en de ‘hemel’ (godenwereld).
- De Magiër als goede bemiddelaar en onderhandelaar: hij gebruikt het om er zelf beter van te worden maar ook om te bemiddelen (tussen Goden en Mensen)
- Het veranderen van bewustzijn: spiritueel ontwaken. De Magiër in de Tarot wordt zich meer bewust (in tegenstelling tot de Dwaas). Hij wordt daardoor aan de ene kant alwetender, aan de andere kant verliest hij ook iets (connectie met onbewuste). Hij heeft het nog wel, maar het lijntje is dun en hij moet zich concentreren
- De Caduceus staf op bekers twee: harmonieus samenkomen van het mannelijke en het vrouwelijke, animus en anima. Aan allebei de kanten in jezelf aandacht besteden (of je nu vrouw of man bent)
- De Caduceus staf is ook het spiritueel ontwaken (vrijkomen van Kundalini kracht). Hermes kon met zijn staf mensen aanraken waardoor ze in slaap vielen of juist ontwaakten.
- Hermes die bemiddelde tussen vijanden: verzoening zie je ook in Bekers Twee