Ondanks dat Madamoiselle Lenormand beroemd (en berucht) was in haar tijd, zijn veel zaken omtrent haar leven in nevelen gehuld. Er bestaan biografieën (waarvan niet zeker is of ze wel betrouwbaar zijn) en ook wordt ze genoemd in historische werken over andere “beroemdheden” van haar tijd. Daarin wordt “De Sibille van Parijs” of bejubeld of verguisd. Mlle lenormand heeft zelf ook een aantal boeken geschreven, (waarvan er slechts een paar vertaald zijn naar het Engels) en die helaas niet gaan over haar divinatiemethoden maar o.a. over het leven en de geheimen van haar beroemde cliënten… uhum… over ethiek gaan we het later nog hebben.
Mlle Lenormand woonde in Parijs (en ook een tijd in België en Londen) en zou een groot scala aan waarzegtechnieken tot haar beschikking hebben gehad; Gesproken wordt van astrologie, handlezen, theeblaadjes lezen, een Griekse divinatie methode met stokjes, numerologie en pendelen. Ook zou ze lid zijn geweest van een geheim Londens genootschap : “Leden van Mercurius”. Alhoewel sommige zaken zeker overdreven zijn, staat in elk geval vast dat Mlle Lenormand kaarten gebruikte (genoemd wordt de Tarot en speelkaarten). Ze is nl. meerdere keren in de gevangenis terecht gekomen, voor waarzeggerij in het algemeen maar ook specifiek voor “Cartomancie”.
Het is onduidelijk of Mlle Lenormand zelf een hand heeft gehad in het vergroten van het mysterie rondom haar persoon. “Tegenstanders” denken van wel: zo is er een zekere J.P. Jewett die in 1858 schrijft dat Mlle Lenormand “geen blijk scheen te geven van een groot intellectueel vermogen, zo min te zijn begiftigd of verlicht”. Het was volgens hem haar sluwheid en ongebreidelde zelfvertrouwen dat ten grondslag lag aan haar imago en succes. Een marketingstunt 1.0 zou je kunnen zeggen. Dit maakt het alleen nog maar sappiger en nog meer de moeite waard om in de geschiedenis van Mlle Lenormand te duiken…
Marie-Anne Adelaide Lenormand werd op 27 mei 1772 geboren) in Alencon, een dorpje in Normandië. Madamoiselle Lenormand heeft waarschijnlijk op een gegeven moment een paar jaartjes van haar leeftijd af gelogen; Volgens 1 van haar biografen werd ze namelijk in 1768 geboren. Ze kwam uit een goede familie: haar vader was een laken handelaar uit Failaise. Hij trouwde met Madamoiselle Guilbert uit Alencon. Marie-Anne had nog een jongere zus en een jongere broer.
De vader van Marie-Anne overleed toen zij nog heel klein was en haar moeder trouwde opnieuw. Kort daarna overleed haar moeder ook, en ook haar stiefvader vond het geluk bij een nieuwe vrouw. Dit nieuwe gezin zat nu opgescheept met drie kinderen die niet van hen waren en dus werden Marie-Anne en haar zusje ondergebracht in een Benedictijns klooster. Het was hier dat volgens de verhalen Marie-Anne de aandacht trok door te voorspellen dat het hoofd van het klooster binnen niet al te lange tijd ontslagen zou worden. Uiteraard werd ze hiervoor flink gestraft, maar dat weerhield Marie-Anne er niet van om door te gaan en de naam, leeftijd en verscheidene andere kenmerken van de opvolgster te voorspellen. Even later gebeurde zoals zij had voorspeld….
Het dorpje Alecon was te klein en te conservatief voor een waarzegster met aspiraties, en dus haalde Anne-Marie haar stiefmoeder over om haar naar Parijs te sturen alwaar haar stiefvader werkte. Het is onduidelijk of dit de stiefvader van Marie-Anne was die ver van huis werkte, de stiefvader van de nieuwe vrouw van haar eigen stiefvader, of de vader van haar stiefvader (er wordt ook gesproken van ‘schoonvader’). Ze ging op 14 jarige leeftijd op pad met zes franc in haar zak en kreeg een baantje als naaister in een naai atelier.
Marie- Anne was niet erg talentvol in het hanteren van naald en draad, maar ze had het naar haar zin; Haar stiefvader was geen slechte man en ze kon het goed vinden met haar collega’s. 1 van haar nieuwe collega’s leerde Marie-Anne wiskunde en al gauw stevende ze hem voorbij;
Ondertussen hield ze zich bezig met het doen van voorspellingen voor klanten van het naaiatelier en deed administratieve taken zoals de boekhouding. Deze administratieve kennis kwam haar goed van pas: na een tijdje opende ze haar eigen administratiekantoortje, een zogenaamd ‘bureau d’ecriture’ in de Rue de Tournon. Dit was natuurlijk een dekmantel: in feite ontving ze hier haar clientèle waar ze de toekomst voor voorspelde. En dit was bijzonder succesvol! Want steeds meer ‘belangrijke’ en hooggeplaatste personen wisten haar te vinden en zo werd ze zelf een invloedrijk persoon.
Door haar contacten zorgde ze er onder andere voor dat haar zuster een ‘goed’ huwelijk kon sluiten en regelde ze ook dat haar broer promotie kreeg in het leger.
Het was tegen het einde van de regeringsperiode van Lodewijk XVI en ze voelde – misschien wel zoals iedereen in die tijd – dat er roerige tijden aan zaten te komen.
Het was tegen het einde van de regeringsperiode van Lodewijk XVI en ze voelde – misschien wel zoals iedereen in die tijd – dat er roerige tijden aan zaten te komen. 1 van haar belangrijke cliënten was Prinses Marie-Louise Thérèse van Savoye-Carignan. Een hooggeplaatste dame aan het hof en BFF van koningin Marie-Antoinette. Het verhaal gaat dat Mlle Lenormand haar onfortuinlijk lot heeft voorspeld.
De Graaf van Mirabeau heeft volgens haar biografie een brief gestuurd om Mll Lenormand om raad te vragen, vanuit de gevangenis wel te verstaan. (de vraag ging er dus over wanneer en of hij vrij gelaten zou worden). Maar goed, gealarmeerd door alle gebeurtenissen spoedden vele mensen uit alle lagen van de bevolking zich naar Rue de Tournon om advies te krijgen van Mlle Lenormand; Sommigen vermomd (vermommingen waar je volgens de schrijver van deze biografie overigens makkelijk doorheen kon prikken), anderen gewoon in hun dagelijkse kloffie.
Het verhaal gaat dat rond die tijd, twee bewakers van de Bastille (die trouwens zelf hadden deelgenomen aan de bestorming ervan) bij Mlle Lenormand op bezoek gingen om een consult te ontvangen. Voor 1 van hen voorspelde zij een bijzonder mooie toekomst: een glorieuze carrière in het leger! De keerzijde was dat hij een ietwat vroegtijdige dood zou sterven doordat hij vergiftigd zou worden. Ook de ander zou het ver brengen: hij zou maarschalk worden (ook een hoge rang in het leger). De eerste was Louis Lazare Hoche, de tweede was François Joseph Lefebvre. Lazare Hoche was een beroemde generaal die officieel stierf aan Tuberculose. Maar de geruchten gingen dat hij vergiftigd zou zijn…
Ook de jongere broer van Lodewijk XVI (graaf van de Provence en later Lodewijk de XVII) consulteerde Mlle Lenormand voordat hij uit Parijs vluchtte. En zo had ze het maar druk daar aan de Rue de Tournon, middenin de woelige tijden van de Franse Revolutie (die ze overigens jaren eerder al had voorspeld).
Op een avond kreeg ze bezoek van 3 heren die graag iets over hun toekomst wilde weten. Nadat ze hun handen had geïnspecteerd, leek ze wat ongemakkelijk. Maar de heren drukten haar op het hart toch vooral eerlijk en zonder angst te spreken. Ze waren niet bang de waarheid te horen. Dus vertelde Mlle Lenormand deze, en de heren barstten in lachen uit. Ze namen totaal niet serieus wat ze te zeggen had. “Het beroemde orakel van Parijs heeft deze keer toch echt gefaald” merkte 1 van hen op. “Ze zou verantwoording voor deze miskleun af moeten leggen tegenover een tribunaal” zei de ander. “Als we allemaal gedoemd zijn vernietigd te worden, dan allemaal tegelijk en niet 1 voor 1” zei de laatste.
Nou, toen de eerste (Jean-Paul Marat) het loodje legde piepten Maximilien de Robespierre en Louis Antoine de St. Just wel anders. Beiden stierven een jaar later (eind juli 1794) precies zoals Mlle Lenormand had voorspeld.
Jean Paul Marat 1743 – 1793 
Maximilien de Robespierre 1758 – 1794 
Louis Antoine de Saint-Just 1767 – 1794
De biograaf kan het niet laten hier te vermelden, dat Mlle Lenormand het blijkbaar zo druk had met het lot van anderen, dat ze vergat in haar eigen handpalmen te kijken.. Haar broer was ernstig gewond en toen dit nieuws haar bereikte heeft ze zich volgens de verhalen de hele nacht gewijd aan geheimzinnige (kabbalistische) studies om de volgende ochtend in tranen te melden dat haar broer dood was – iets dat een paar dagen later per brief bevestigd werd.
Nadat de storm van de Franse Revolutie was gaan liggen, bleef de reputatie van Mlle Lenormand groeien. Het was drukker dan ooit aan de Rue de Tournon en de bezoekers waren zonder uitzondering van belangrijk allooi; Een dame die geen week oversloeg, was Madame Tallien, een hooggeplaatste edelvrouwe die had kunnen ontsnappen aan de guillotine en die haar BFF Josephine de Beauharnais uit de gevangenis had weten te krijgen. Ook Josephine werd een van de trouwste ‘aanhangers’ van Mlle Lenormand en geloofde stellig in haar voorspellingen. De voornaamste reden van de bezoeken van Josephine aan Mlle Lenormand was om te informeren naar het lot van en de dromen die haar lief Napoleon koesterde. Mlle Lenormand was bijzonder accuraat in het voorspellen van de toekomst van Napoleon, maar zag ook enkele (onfortuinlijke) zaken in het leven van Josephine;
En 1 van die zaken was de scheiding waarvan ze Josephine natuurlijk ruim op tijd verwittigde, zodat deze haar zaakjes op orde kon brengen. Helaas kwam het Napoleon wel ter ore en liet hij Mlle Lenormand arresteren. Maar niet voordat ze voor het oog van de hoge politie officier (Joseph Fouche) de kaarten had gelegd en verklaarde dat het Klaver Boer was die ze keer op keer op tafel kreeg (voor de freaks onder ons: ‘knave of clubs’ dit heeft een speciale betekenis binnen de vrijmetselarij en is in het Lenormand deck kaart #11 de Zweep). Het zou klaver boer zijn die haar binnen no time uit de gevangenis zou krijgen…
Zoals het gaat met sceptische mensen, kon Joseph Fouche het niet laten te vragen wat er dan zo bijzonder was aan Klaver Boer. Waarop Mll Lenormand antwoordde: “dit is jouw opvolger, de Hertog van Rovigo en hij zal mij vrijlaten”. (Ze had het over Anne Jean Marie René Savary, een belangrijke diplomaat die, je verwacht het niet, Joseph Fouche rond 1810 verving. Het is een beetje een lang verhaal maar Fouche was verwikkeld in een complot om een staatsgreep te plegen).
En zo gaat het door en door, het ene fantastische verhaal na het andere. Intussen was Mlle Lenormand al 40 jaar een begrip als ‘prophetesse de Paris’ of ‘de Sybille van Parijs’ en liet ze naar verluidt een inscriptie boven de deur van Rue de Tournon plaatsen: ‘Madamoiselle Lenormand, Boekhandelaar’.
Iedereen begreep de code en Mlle Lenormand, die toch al een paar keer gearresteerd was geweest, werd vanaf die tijd over het algemeen met rust gelaten daar ze officieel ingeschreven stond als professioneel boekverkoper en iedereen die iets te vertellen had tot haar clientèle behoorden.
Wanneer je aanbelde bij Rue de Tournon nummer 5, werd je binnengelaten door een bediende en kwam je in een ruimte waar niks ‘raars’ aan te zien was. In de boekenkasten stonden vele werken, voornamelijk kabbalistische maar natuurlijk ook werken van haarzelf. De biograaf – die Mlle Lenormand niet heel hoog heeft zitten ondanks de successen in het toekomst voorspellen die hij zelf opsomt – beschrijft hoe ze eruit ziet; Een kleine, dikke vrouw met een grof gezicht die een pruik draagt van wilde krullen met daarop nog een soort van oosterse tulband maar die verder gekleed is als een soort van botervrouw. Vervolgens vroeg ze de bezoeker waarmee ze hem / haar mee van dienst kon zijn. En als de bezoeker dan antwoordde dat hij/zij was gekomen om haar te consulteren dan noemde ze de prijzen die de diverse consulten hadden: 6, 10, 20 of 100 francs.
Mlle Lenormand werd beschreven als ‘een botervrouw’ 
Botervrouw waterspuwer in Amersfoort
Daarna nam ze je linkerhand, keek erin en stelde een aantal vragen. ‘Wat is je leeftijd? Wat is je lievelingsdier? Van welke bloemen houdt je het meest?’. Hierna schudde ze de kaarten en vroeg je om het deck met je linkerhand te couperen. En dan ging ze los en sprak zo snel dat het op dat moment onmogelijk was er een woord tussen te krijgen, alsof ze de woorden oplas uit een boek. Ze vertelde rake dingen uit het verleden van de client, maar tegelijkertijd voorspelde ze de toekomst, iets waarvan men de accuraatheid uiteraard in veel gevallen pas later zou beseffen.
Madamoiselle Lenormand, waarvan nog vermeld wordt dat ze een aanhanger was van de oude tak van het Bourbon geslacht, ging uiteindelijk zo’n beetje met pensioen. Ze kocht stukken land en onroerend goed in Alencon en liet daar ook een huisje voor zichzelf bouwen dat ze ‘Het Kleine Huis van Socrates’ noemde. Ze weigerde op deze plek echter om consulten te geven, alsof ze wilde vergeten dat ze ooit in een voorgaand leven waarzegster was geweest in Parijs. Madamoiselle Lenormand was volgens haar biograaf dik en lelijk, maar ze keek uitzonderlijk slim en helder uit haar ogen. De biograaf vraagt zich nog even af waarom ze toch nooit getrouwd was en vermeldt dat Mlle Lenormand een bijzondere aversie had van kleine kinderen. Misschien dat dat de reden was, alhoewel het verhaal wel gaat dat ze de twee kinderen van haar zus adopteerde na diens dood, een jongen en een meisje.
Het meisje overleed al jong, de jongen ging in het leger en dit is ‘de neef’ waarover in het begin van het verhaal is gesproken en die al haar bezittingen heeft geërfd. En deze waren aanzienlijk: Huizen in Alencon en Parijs, een landhuis in Poissy, geld, schilderijen en een heleboel brieven en documenten: brieven van en dagboekaantekeningen over haar beroemde cliënten beschrijvingen over wat ze had meegemaakt tijdens haar leven. Volgens de biograaf zaten er ook vele kabbalistische schrijfsels bij.
Naast de boeken die ze al had uitgegeven (o.a. over het leven van Josephine de Beauharnais) heeft haar neef dus alles vernietigd. Oh konden we maar terug gaan in de tijd en die papieren redden! En de ‘curieuze’ spulletjes die allemaal te maken hadden met waarzeggen. Wat voor kaarten zou ze gebruikt hebben? Wat voor systeem?
Nawoord: Feiten en Fictie
De meeste zaken in het levensverhaal van Mlle Lenormand zijn redelijk goed te checken; Zoals eerder gezegd is er officieel vastgelegd dat ze (meerdere malen) is gearresteerd en werd beschuldigd van ‘waarzeggen’ en ‘cartomancie’. Haar winkeltje heeft echt bestaan en we kunnen ook wel redelijkerwijs aannemen dat ze connecties heeft gehad in de ‘hogere’ kringen. Het is niet voor niets dat er een biograaf is geweest die het de moeite waard vond haar in 1858 op te nemen in zijn boek ‘Remarkable women of of different nations and ages’
Alhoewel hij op enkele punten zeer kritisch was op het ‘paranormale’ vermogen van Mll Lenormand, heeft hij ook de meest fantastische verhalen aan haar toegeschreven die – in mijn ogen – wel een beetje overdreven lijken. Hebben echt alle ‘belangrijke’ personen in het verhaal haar geconsulteerd en waren dit echt de voorspellingen die ze heeft gedaan? In hoeverre was zij een meesteres in marketing en netwerken (ik denk dat dat wel 1 van haar sterke punten was)? En zijn de ‘geheimen’ over haar methoden echt verbrand of heeft er toch nog iemand de hand op weten te leggen?
In elk geval kunnen we ervan uitgaan dat het niet de ‘Petit le Lenormand’ kaarten waren die ze heeft gebruikt. Maar wat dan wel? Het zou kunnen zijn dat ze bekend was met het werk van de Franse occultisten Jean-Baptiste Aliette (‘Etteila”) en Antoine Court de Gebelin, die tussen 1770 en 1790 een aantal boeken (en kaarten) uitgebracht hadden welke zeer populair waren (dit is af te leiden uit de herdrukken). Of dat ze 1 van de andere populaire kaarten (zoals de koffiedikkaarten) gebruikte. Er blijft dus nog genoeg mysterie over en of de verhalen waar zijn of niet, ze is zeker een “Remarkable Woman” geweest!